Producenci samochodów stale udoskonalają silniki. Celem jest możliwie jak największa moc jednostki napędowej przy jednoczesnym niskim spalaniu. Warto zaznaczyć, że tylko czysty olej silnikowy zapewni idealne warunki do stałej i wysokiej wydajności silnika, a jedynie dobry filtr uchroni go od wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń.
Filtr oleju to zwykle niewielka, metalowa puszka. W jej wnętrzu znajduje się papierowy wkład filtrujący, odporny na olej, a jednocześnie przepuszczający go przez swoją powierzchnię. Ułożenie go w harmonijkę, pozwala zwiększyć powierzchnię roboczą.
Filtry oleju, ze względu na budowę, można podzielić na dwie grupy:
Filtr przegrodowy filtruje olej za pomocą przegrody wykonanej z materiału porowatego, zdolnego do zatrzymywania zanieczyszczeń. Szczelinowy filtr oleju jest natomiast filtrem zgrubnym. Składa się on ze sporej ilości cienkich blaszek filtrujących poprzegradzanych przekładkami.
Podstawowym i zarazem najważniejszym zadaniem filtra oleju jest usunięcie zanieczyszczeń o wielkości do 1/50 milimetra. Jeśli tak się nie stanie, to nawet najmniejsze drobinki zanieczyszczeń zniszczą silnik. Oczywiście nie dojdzie do tego od razu, ale powtarzany proces mocno wpływa na trwałość jednostki napędowej. Nieprawidłowo działający filtr oleju może także doprowadzić do spadku wydajności silnika i wzrostu zużycia paliwa.
Filtr oleju wymienia się zawsze z olejem i uszczelką korka spustowego. Częstotliwość wymiany określa producent i stosowną informację można znaleźć w instrukcji. Wymiana jest także zależna od sposobu i warunków eksploatacji pojazdu. Zwykle, wraz z olejem, wymieniamy filtr co roku lub po przejechaniu 10-20 tys. km.